گفتگو های صلح با طالبان: چرا دولت افغانستان نگران است؟

جاوید لودین، معاون سیاسی وزارت خارجه افغانستان (روز دوشنب 28 قوس، ۱۹ دسامبر ) در یک نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد که برای بحث روی مسایل افغانستان درمقر این سازمان در نیویورک برگزار شد گفت که علی الرغم حملاتی که طالبان انجام می‌دهند دولت این کشور مصمم به تلاش برای مصالحه است.

آقای لودین به جلسه شورای امنیت سازمان ملل گفته است که کشورش معتقد است که تاسیس یک دفتر رابط طالبان در خارج از این کشور می تواند برای روند مصالحه مفید باشد.

در همین رابطه آقای لودین گفت که وی در اجلاس شورای امنیت بر همکاری منطقه در موفقیت روند صلح تاکید کرد.

اما تلاش های که ظاهرا در چند سال اخیر از سوی دولت افغانستان برای مصالحه با طالبان انجام می‌شود تا چه حدی جدی است؟ آیا ائتلاف موجود در دولت افغانستان در مصالحه با طالبان و مخالفان حکومت یکصدا است؟ آیا شورای عالی صلح که رئیس آن چندی پیش در یک حمله انتحاری ظاهراً توسط یک پیام آور طالبان به قتل رسید واقعا گامهای جدی را در باز کردن مجرای گفتگو های صلح با طالبان انجام داده است؟ آیا مقامات در دولت افغانستان از مذاکره با طالبان به عنوان یک شعار استفاده می کنند یا اینکه واقعا ٌ عقیده دارند که بدون کنار آمدن با طالبان نمی توان به صلح دست یافت؟

اگر چنین است اکنون که طبق برخی از گزارشها آمریکایی ها خود به نوعی شاید بتوان گفت ابتکار عمل را در دست گرفته و وارد مذاکرات مستقیم با طالبان شده اند و در همین چارچوب، مساله تاسیس یک دفتر نمایندگی طالبان در یک از کشور های منطقه مطرح است چرا به نظر می رسد که دولت افغانستان نگرانی هایی دارد؟ در گذشته دولت افغانستان همواره پاکستان و سازمان اطلاعات نظامی این کشور را متهم می کرد که مانع مذاکرات آنها با طالبان می شود. اما اکنون که مقامات آمریکایی در ظاهر امر موفق به برقراری تماس مستقیم با طالبان شده اند، چرا مقامات افغان تلاش دارند در برابر این ابتکار عمل به اصطلاح مانع تراشی کنند.

 یکی از دلایل این نگرانی مقامات افغان این باشد که مذاکرات آمریکایی‌ها با طالبان شاید بدون حضور آنها انجا شود. ولی دولت افغانستان خود تا کنون در عمل برنامه مشخصی برای مذاکره طالبان ارایه نکرده است.

ملا عبدالسلام ضعیف از مقامات ارشد رژیم طالبان و سفیرسابق افغانستان در اسلام آباد با آنکه در مورد آمادگی قطر برای باز گشایی دفتر طالبان و مذاکرات مستقیم میان آمریکایی‌ها و طالبان ابراز شک و تردید می‌کند می‌گوید: "دولت افغانستان نیاز به صلح را درک می‌کند و در ظاهر امر نشان می‌دهد که برای صلح تلاش می‌کند، تدویر لویه جرگه اخیر و تشکیل کمیسیون صلح بیانگر این مساله است اما دولت تا کنون نشان نداده که یک دستور کار و استراتژی مشخصی برای برنامه مصالحه دارد."

به گفته وی "وقتی دولت توانایی آنرا ندارد تا در این زمینه دست به ابتکار عمل بزند نباید مانع چنین ابتکارر شود. هر کسی که دست به ابتکار در این زمینه می زند باید از آن استقبال کرد و نه باید مانع آن شد. "

مقامات افغان اخیرا گفته اند که دولت این کشورآماده است که در یکی از کشور های اسلامی با مخالفان مسلح خود گفت و گو کند. اما بشرطی که کشور میزبان این مذاکرات را دولت افغانستان مشخص کند. ترکیه و عربستان سعودی از کشور هایی است که مقامهای افغان، علاقه دارند دفتر رابط طالبان در آن تاسیس شود.

آقای ضعیف مشخص کردن کشور میزبان از سوی دولت افغانستان را یک دسیسه می‌خواند و می‌ گوید "این مربوط طالبان است که در کجا می‌خواهند آدرس داشته باشند و بر چه کسی می خواهند اعتماد کنند. آدرس طالبان باید در جایی باشد که محدودیتی بر آنها اعمال نشود و بتوانند حرف خود را بدون ترس و فشار بگویند. دولت افغانستان نباید راه تفاهم را محدود کند بلکه آنرا باید تضمین کند"

اما چرا دولت افغانستان نگران این تلاشهاست که گفته شده ظاهرا به رهبری آمریکایی ها صورت می‌گیرد ؟

سید جلال کریم نامزد که در زمان حاکمیت طالبان چند بار به عنوان میانجی صلح میان نیروهای اتحاد شمال برهبری احمد شاه مسعود و طالبان فعال بود، نگرانی دولت افغانستان را به جا می‌داند و می‌گوید: "دولت افغانستان حق دارد نگران باشد. زیرا هرگونه مذاکرات صلح با طالبان باید برهبری دولت افغانستان انجام شود قوای خارجی نیز می توانند به عنوان بخشی ازجنگ جاری در این مذاکرات شریک باشد اما طرف اصلی و اساسی این روند باید دولت افغانستان باشد."

اما گفته می‌شود که برخی از حلقات در دولت افغانستان به هیچگونه گفتگو و معامله صلح با طالبان معتقد نیستند و از همین رو با وصف مصرف میلیونها دلار کمک جامعه جهانی که برای پیشبرد تلاشهای صلح در دسترس دولت افغانستان قرار داده شده، این روند همواره در حد یک شعار فریبنده از سوی دولت افغانستان مطرح بوده و از این حد

در داخل دولت افغانستان عناصری هستند که منافع شانرا در تضاد با مصالحه با طالبان می بینند

سید جلال کریم بر این عقیده است که "در داخل دولت افغانستان عناصری هستند که منافع شانرا در تضاد با مصالحه با طالبان می بینند و با روند مصالحه با طالبان مخالفت می‌کنند و رییس جمهور کرزی باید مانع مخالفت آنها با این این روند شود؛ زیرا خود رییس جمهور کرزی همواره بر ضرورت مصالحه تاکید کرده است."

دولت افغانستان تلاش دارد برای ایجاد زمینه های مذاکرات رو در دو با طالبان همکاری کشور های منطقه از جمله عربستان سعودی را جلب کند.

در این رابطه سید جلال کریم معقتد است که "کشور هایی مثل عربستان سعودی، قطر یا ترکیه می توانند در این راه همکاری کنند و به عنوان میزبان و فراهم کننده زمینه مذاکرات عمل کنند اما این روند باید از سوی خود افغانها پیش برده شود."

سید جلال کریم پیشنهاد می‌کند که "دولت افغانستان برای تسریع این روند به یک میانجی نیاز دارد که هم برای دولت و هم برای طالبان قابل قبول باشد و بتواند در گام اول اعتماد میان طرفین را ایجاد کند و در مرحله دوم زمینه برای مذاکرات رو دو رو میان دولت و طالبان را فراهم کند."

چنین میانجی به گفته وی می تواند بین دولت و طالبان به عنوان یک سفیر صلح عمل کند. این میانجی باید شرایط هر دو طرف برای مصالحه را مشخص کند و زمینه ای را فراهم کند که دو طرف به حل اختلافات شان نزدیک شده و حد اقل در مرحله اول مذاکرات غیرمستقیم را آغاز کرده و در نهایت آماده مذاکرات مستقیم شوند.

به نظر می رسد که با گذشت هر روز فرصت برای آغاز عملی و پیروزی روند مصالحه در افغانستان محدود اتر می شود نیروهای خارجی اعلام کرده اند که تا دو سال دیگر افغانستان را ترک میکنند و اگر این تلاشها ها کماکان در حرف باقی بماند ،افغانهاحق دارند نگران آینده کشور شان باشند